İSLAM VE BUDİZM

METARYALİST BATI KÜLTÜRÜ VE BUDİZM
Bugün Budizm'i dünya gündemine getiren en büyük neden, bu dinin geleneksel coğrafyası olan Uzakdoğu'daki varlığı değil, Batı dünyasında yapılan propagandadır. Bu propagandanın başlangıç tarihi 19. yüzyıla kadar uzanmaktadır. 20. yüzyılın ikinci yarısında ise Budizm giderek ilgi çekmek ve "orijinal" olmak isteyen insanlar için bir moda haline gelmeye başlamıştır.
Bu modanın başlangıcı özellikle 1960'lardaki pop kültürüne dayanır. O yıllarda Batı gençliğinin bir bölümü ve bazı Batılı entelektüeller, geleneksel Hıristiyan inancını terk ederek yeni arayışlara girmişler ve bazıları bunu Uzakdoğu dinlerinde bulmuşlardı. Bu arayışın en önemli nedenleri ise "aykırı olmak", "düzene karşı çıkmak" ve bu yolla ilgi toplamaktı. 60'lı yılların pop kültürünü belirleyen Beatles'in üyelerinden George Harrison, (Budizm'e benzer bir Uzakdoğu pagan inanışı olan) Hinduizm'i benimsediğini açıkladığında, Beatles hayranları da bu öğretiye özenmeye başladı. John Lennon, Across the Universe (Evren Boyunca) adlı şarkısında Budist "mantra"lar (kutsal ritmler) kullandı. 60'lı ve 70'li yılların "hippi" gençliğinde, Budist ezgiler, giysiler ve öylemler çok revaçtaydı.

Eğer onlara dua ederseniz, duanızı işitmezler, işitseler bile size cevap veremezler. Kıyamet gününde ise, sizin şirk koşmanızı tanımayacaklardır. (Bunu herşeyden) Haberi olan Allah gibi sana (hiç kimse) haber veremez. (Fatır Suresi, 14)

Budizm hakkında dikkat çekici olan nokta, bu gibi popüler kültür araçları ile Batı dünyasına sistemli bir biçimde empoze edilmesidir. Popüler kültürün en önemli mimarı olan Hollywood, bu konuda başı çekmektedir. Hollywood'un genellikle Amerika'nın "liberal" kanadının fikirlerini yansıttığı, yani çoğunlukla Hıristiyan inancına ve ahlakına aykırı değerler savunduğu bilinen bir gerçektir. Din karşıtı teorilerin savunulmasında da Hollywood ön saflardadır. Örneğin; evrim teorisi, bilimsel içerikli filmlerin çoğunda izleyicilere güçlü biçimde empoze edilir. Evrim-yaratılış tartışmasında Hollywood filmleri hemen her zaman Darwinistlerin yanındadır. (Hollywood'un ünlü Inherit the Wind -Rüzgarı Miras Al- filmiyle başlayan bir "din aleyhtarı Darwinist propaganda" geleneği vardır.) Hollywood filmlerinde İslam'ın kötülenmesine yönelik eğilim ise, son derece belirgin olan bir başka "strateji"dir.
Ancak Hıristiyanlık ve İslam gibi İlahi dinlere karşı genellikle olumlu davranmayan Hollywood dünyası, Budizm konusunda tam aksi bir çizgidedir: Budizm, insancıl, barış dolu ve cazip bir din olarak resmedilir. Brad Pitt'in başrolünü oynadığı Seven Years In Tibet (Tibet'te Yedi Yıl) veya Martin Scorcese'in yönettiği ve Budist başrahip Dalai Lama'nın yaşamını konu olan Kundun gibi filmler, Budizm'in geniş kitlelere propagandası rolünü üstlenmiştir.
Filmler kadar aktör ve aktrislerin özel yaşamları da Budizm propagandasında önemli rol oynamaktadır. Şiddet filmlerinin ünlü yıldızı Steven Seagall, "Tibet Budizm'i Nyingma Derneği" tarafından, 15. yüzyılda yaşamış bir "lama"nın reenkarnasyonu ilan edilmiştir. Ünlü aktör Richard Gere, aktris Uma Thurman'ın babası olan Richard Thurman ile New York'ta "Tibet Evi" kurmuş ve Budizm'i savunan kitaplar yazmıştır. Diğer ünlü Budistler arasında; Tina Turner, Harrison Ford, Oliver Stone, Herbie Hancock, Courtney Love gibi isimler sayılabilir.
Kuşkusuz özel yaşamları sadece kişileri ilgilendirir ve insanlar istedikleri inancı seçmekte özgürdürler. Ayrıca bu kişiler gerçek İslam'ı öğrenmiş olsalar, kalplerinin hemen ısıncağında da kuşku yoktur. Ancak buraya kadar özetlediğimiz tablonun gösterdiği önemli bir sonuç vardır: Budizm, ağırlıklı olarak materyalist bir kültüre sahip olan Batılılar arasında ilgi görmekte, dahası benimsenip desteklenmektedir. Materyalist Batı kültürü, kendi maneviyatının kaynağı olan Yahudi-Hıristiyan kültüründen uzaklaşırken, Budizm'i onaylamaktadır.
Acaba neden?
Bu soruyu cevaplamak için önce "materyalist Batı kültürü"nün temel özelliklerini belirlemek gerekir. 18. yüzyılda temelleri atılan, 19. yüzyılda teorik çerçevesi kurulan ve 20. yüzyılda da (teorik çerçevesi giderek çürümesine rağmen) kitleselleşen bu kültür:
- Allah'ın varlığını inkar eder. Evrenin bir rastlantı eseri olduğuna inanır.
- Canlıların nasıl var olduğu sorusuna getirdiği cevap "evrim"dir. Darwinizm'in canlılığı açıkladığını sanır.
- İnsanın "bir tür hayvan" olduğunu kabul eder. İnsan ruhunun varlığını reddeder.
- Ölümden sonra yaşam, diriliş, hesap günü, cennet ve cehennemin varlığını reddeder.

Materyalist Batı kültürünün, her biri büyük birer yanılgı olan bu varsayımları, elbette İlahi dinlere aykırıdır. Ancak ne ilginçtir ki bu yanılgıları aynen paylaşan bir başka kültür daha vardır: Budizm.

Özellikle eski tarihlerde yapılan Buda heykelleri devasa boyutlardadır. Bu heykellerle Buda'ya saygı gösterisinde bulunulduğuna inanılır. Ancak putları ne kadar büyük olursa olsun, onları Allah'tan gelecek bir azaptan hiçbir şekilde koruyamayacaktır.Allah Araf Suresi'nde müşrik topluluklara şu şekilde seslenmektedir: "Kendileri yaratılıp dururken, hiçbir şeyi yaratamayan şeyleri mi ortak koşuyorlar? Oysa (bu şirk koştukları güçler ve nesneler) ne onlara bir yardıma güç yetirebilir, ne kendi nefislerine yardım etmeğe." (Araf Suresi, 191-192) Yanda Budizmin çok yaygın olduğu Laos'taki Buda heykelleri.

Budizm'in Huxley Tarafından Keşfedilişi
Budizm ateist bir dindir; Allah'ın varlığını kabul etmez. Ahireti, cennet ve cehennemi kabul etmez. İnsanın hayvanlardan farklı bir ruhu olmadığını varsayar ve dahası Karma inancı çerçevesinde doğada sürekli bir dönüşüm olduğuna inanır. Budizm'e göre bir balık "sonraki yaşamında" bir memeli olarak dünyaya gelebilir, bir insan "sonraki yaşamında" bir solucan olabilir. Türler arasında "geçişlilik" öngören ve insanı da hayvanlar arasında gören bu anlayış, Darwin'in evrim teorisiyle önemli bir paralellik taşımaktadır. Bir araştırmacı, Budizm'in evrimle olan bu ilişkisini şöyle tarif eder:
Aslında Budist felsefe, evrimin gerçekleşmiş olmasını gerekli kılar çünkü herşeyi dönüşken varlıklar olarak görmekte, sürekli olarak yoktan var olduğunu, bir süre varlığını sürdürdüğünü ve sonra kaybolduğunu savunmaktadır. Türlerin değişmeden sabit kalması, Budist ontoloji ile uyumlu olmayacaktır.6

Thomas H. Huxley'in karikatürü

İşte bu nedenle Darwinistler 19. yüzyıldan bu yana Budizm'e sempati duymuşlar ve bu dini desteklemişlerdir.
Budizm'e yönelik Darwinist hayranlığı ifade eden ilk kişi, Darwinizm'in doğuşunda, Darwin'in kendisinden sonra belki de en büyük rolü üstlenmiş olan kişiydi: Thomas H. Huxley. Huxley, Darwin, teorisini ortaya attıktan sonra onun en ateşli savunucusu olarak sahneye çıktı ve bu nedenle o dönemde "Darwin'in çoban köpeği" (Darwin's Bulldog) olarak isimlendirilmişti. Yaratılışı savunan din veya bilim adamlarıyla yaptığı tartışmalar, Darwinizm'i savunan ateşli yazı ve nutukları, Huxley'i 19. yüzyılın en ünlü Darwinisti olarak tarihe geçirdi.

Huxley'nin pek bilinmeyen bir özelliği ise, Budizm'e olan hayranlığıydı. Hıristiyanlık ve Yahudilik gibi İlahi dinlerin temsilcileri ile mücadele eden Huxley, Budizm'i, oluşturmak istediği seküler Batı medeniyetine uygun bir inanç olarak görüyordu. Philosophy East and West dergisinde yayınlanan "Buddhism in Huxley's Evolution and Ethics" (Huxley'in 'Evrim ve Ahlak'ında Budizm) başlıklı makalede bu konu işlenmektedir. Makalede Huxley'nin Evolution and Ethics (Evrim ve Ahlak) adlı kitabından Budizm hakkındaki şu tanımı aktarılmaktadır:

(Budizm) Batılı anlamda Tanrı tanımayan bir sistemdir; insanın bir ruhu olduğunu kabul etmez; ölümsüzlüğe inanmanın bir yanılgı olduğunu savunur hatta bunu ummayı günah sayar; duaya ve kurban ibadetine yer vermez; insanların kurtuluş için sadece kendi yaptıklarına güvenmesini ister... yine de Eski Dünya'nın kayda değer bir bölümünde harika bir hızla yayılmış, yabancı inançlarla karışsa bile insanlığın küçümsenemez bir kısmının hakim inancı olmuştur.7

Görüldüğü gibi Huxley Budizm'e hayrandır ve bunun tek nedeni Budizm'in aynen Huxley ve diğer Darwinistler gibi Allah inancına sahip olmamasıdır.
"Buddhism in Huxley's Evolution and Ethics" makalesinin yazarı olan Hawai Üniversitesi öğretim üyesi Vijitha Rajapakse'ye göre, Huxley'nin Budizm'e olan hayranlığında, Budizm ile Eski Yunan'ın pagan ve ateist düşünürleri arasında gördüğü paralellik de rol oynamıştır:
Huxley'in Budist düşünceyi Batılı fikirlerle ilişkilendirme konusundaki açık eğilimi... onun argümanının başka boyutlarında da örneklendirilmektedir. Budizm'in gayrı-İlahi pozisyonunu Heraklitus'un bakış açısına benzetmiş ve dahası "Stoacılıkla Budizm arasında" pek çok paralelliğe işaret etmiştir.8